Wprowadzenie do ESG
Pojęcie ESG (ang. environmental, social, and corporate governance) zyskuje w ostatnim czasie coraz większą popularność. Kryje się pod nim szeroki wachlarz standardów i zasad związanych z przestrzeganiem zasad zrównoważonego rozwoju w prowadzeniu działalności. Przewiduje się, że ESG może zrewolucjonizować sposób prowadzenia biznesu. Dzięki wdrożeniu zasad ESG interesariusze zwracać mają jeszcze większą uwagę na kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem, ochroną środowiska oraz zdrowiem. W porównaniu do dotychczas stosowanych mechanizmów, ESG oprócz dbałości o środowisko czy klimat obejmuje także, na przykład, kwestie społeczne czy korporacyjne.
W tym oraz w kolejnych numerach „Biuletynu ESG” kancelarii JDP omówimy najważniejsze, z praktycznego punktu widzenia, prawne aspekty ESG
Na początek skupimy się ogólnym przybliżeniu pojęcia ESG, w formie odpowiedzi na cztery krótkie pytania, oraz poczynimy kilka wstępnych uwag na ten temat.
Czym jest ESG?
Jak wspomnieliśmy powyżej, ESG obejmuje swoim zakresem obszerny zbiór zasad oraz standardów regulujących prowadzenie działalności przedsiębiorstwa w taki sposób, żeby gwarantowała ona zrównoważony rozwój, rozumiany jako korzystny dla ludzi i środowiska. ESG wskazuje wytyczne dotyczące takich obszarów jak:
| ✿ relacje pracodawców z pracownikami | ✿ standardy łańcucha dostaw |
| ✿ parytety | ✿ optymalizacja procesów |
| ✿ ład korporacyjny | ✿ emisje |
| ✿ dobór kontrahentów | ✿ zarządzanie odpadami |
| ✿ współpraca z lokalnymi społecznościami |
ESG nie jest przy tym definiowane jednolicie. Organizacje i podmioty działające w obszarze ESG różnie określają cele i standardy z nim związane. Obecnie największe praktyczne znaczenie, jeśli chodzi o przepisy dotyczące ESG, ma ustawodawstwo unijne – zwłaszcza w kontekście próby unifikacji stosownych pojęć. Unia Europejska intensywnie wspiera wdrażanie rozwiązań ESG i w coraz większym stopniu także tego wymaga. O ramach prawnych ESG opowiemy szerzej w drugim numerze biuletynu.
Można zakładać, że wraz z rozwojem prawodawstwa ESG oraz jego rozpowszechnianiem się na rynku zwiększy się unifikacja stosowanych standardów i pojęć.
Jaki jest cel wprowadzenia ESG?
Rozwój ESG, oprócz realizacji ogólnych celów związanych z ochroną środowiska, klimatu i życia ludzkiego, ma służyć akceleracji wdrażania wyznaczonych przez Unię Europejską celów związanych z Zielonym Ładem* oraz Fit for 55**.
ESG uważany jest za jeden z głównych środków do osiągnięcia ambitnych celów Unii Europejskiej – drastycznego ograniczenia emisji w UE do roku 2030 oraz osiągnięcia neutralności klimatycznej krajów wspólnoty do roku 2050.
Jak ESG wpłynie na praktykę rynkową?
Przewiduje się, że z uwagi na swój szeroki zakres tematyczny ESG będzie miało wielowymiarowy wpływ na sposób prowadzenia działalności gospodarczej. Wdrożenie ESG oznaczać będzie konieczność przestrzegania konkretnych wymogów dotyczących wielu dziedzin działalności,
w tym między innymi:
| ✿ obowiązków raportowania | ✿ ograniczania emisji |
| ✿ stosowanych materiałów | ✿ ograniczania produkcji i zarządzania odpadami |
| ✿ doboru kontrahentów | ✿ wspierania bioróżnorodności |
| ✿ zatrudniania pracowników | ✿ ładu korporacyjnego |
| ✿ energooszczędności |
Z drugiej strony, stosowanie się do zasad ESG (lub jego brak) wpływać będzie na wizerunek uczestników rynku. Mechanizmy ESG są tak skonstruowane, że zachęcają do budowania relacji biznesowych z podmiotami stosującymi się do zasad ESG. To z kolei może przekładać się na:
- wycenę przedsiębiorstw
- wycenę poszczególnych aktywów
- koszty i dostępność pozyskiwanego finansowania
- koszty i dostępność ubezpieczenia
- dostęp do kontrahentów
* Dostęp na stronie: https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/european-green-deal_pl [dostęp: 29.09.2023]
** Dostęp na stronie: https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/green-deal/fit-for-55-the-eu-plan-for-a-green-transition/#what [dostęp: 29.05.2023]
Jakich działań dotyczyć będzie?
ESG nie ogranicza się do konkretnych branż czy obszarów działalności. Poprzez powiązanie zasadniczej części mechanizmów z rynkiem finansowym zasięg ESG się poszerza. Przepisy są bowiem tak skonstruowane, że pośrednio obowiązki uczestników rynku finansowego dotykać będą ich kontrahentów (w szczególności w zakresie sprawozdawczości ESG). Co więcej, ostatnie przepisy unijne rozszerzają zakres zastosowania przepisów dotyczących ESG również na średnich i małych przedsiębiorców. I na pewno nie jest to koniec zmian w tym zakresie.
Niewątpliwie, na tym etapie można przewidzieć, że ESG będzie miało szczególnie istotny wpływ na następujące branże:
Podsumowanie
ESG jest jednocześnie wyzwaniem i szansą dla biznesu. Wdrożenie ESG w wielu przypadkach będzie wysiłkiem finansowym i organizacyjnym, gdyż będzie wymagało nie tylko dodatkowych nakładów finansowych, zaangażowania całych zespołów ludzkich, ale i nieraz wprowadzenia zmian kulturowych w organizacjach.
Z drugiej strony, przestrzeganie zasad ESG prowadzić będzie do ograniczenia bieżących kosztów operacyjnych i korzystnie wpłynie na wizerunek firmy, co z kolei przekładać się będzie na jej wartość, a także lepszy dostęp do finansowania, dostawców oraz klientów.
W kolejnym numerze biuletynu opowiemy szerzej o ramach prawnych ESG.
Kontakt:
Michał Urbański – Adwokat, Counsel | Nieruchomości
Biuletyn ESG:
I. Ramy prawne ESG – czyli gdzie szukać odpowiedzi
II. Raportowanie ESG w pigułce. Co musisz wiedzieć jako raportujący i nie tylko
III. Corporate governance w raportowaniu ESG